Ipatov Doludizgin…

2015 Türkiye Satranç Şampiyonası Adana’da devam ediyor. GM Mustafa Yılmaz ve GM Emre Can’ın davet edilmediği şampiyona, satranç tarihimizin en güçlü kapalı turnuvalarından birisi olarak düzenleniyor. 8 Tur sonunda, İ.T.Ü. Spor Kulübü sporcusu ve 2014 Türkiye Şampiyonu GM Alexander Ipatov, 8 maçta 8 puanla ve 3094 gibi inanılması zor bir performansla lider durumda. Ipatov’u, B.J.K. Sporcusu GM Dragan Solak 1 puan geriden takip ediyor.  Üçüncü sırada ise Deniz Su Aquamatch Spor Kulübünün kaptanı ve sporcusu IM Mert Erdoğdu 6 puanla bulunuyor.

8.Turda lider Ipatov, genç yeteneklerimizden Şiar Yaran ile oynadı. Açılıştan eşit çıkan iki sporcunun oyununda, Sasha, taktik oynamayı seven Şiar’a karşı bu şansı verdi. Hızlı oynanan maçta, 21.f4 sürüşüyle bir an için e3 piyonunu bırakan Sasha’ya Şiar, f4 piyonunu Fil ile alarak yanıt verdi. Bence siyah için bu fili almak daha iyi gibi duruyordu, ancak Şiar d5 karesinde çok güçlü bir konumda duran atını bu fil le değişmek istemedi. Ae5 oynadı. Bu hamle çok kötüydü ve büyük ustanın affetmesi mümkün olmayan bir hataydı. Belkide hazin bir kadar oldu oyun içinde, çünkü zorunlu taş değişimlerinden sonra d5 karesinde kalan At, ve d8 karesinde kalan Kale, 28.Kd1 force gelen hamlesiyle, Şiar’ın bir taş kaybetmesine neden oldu. Şiar’ın d dikeyindeki açmazı gördüğüne şahsen eminim, ancak d5 karesindeki at kolay görünen ve Kd7 gibi (Af6 amaçlı) bir hamleyle savuşturulabilecek bir Kale açmazının yanında, a2-g8 açprazında da Fc4 hamlesi nedeniyle bir şişin ortasında duruyordu. Bu nedenle Şf7 zorunlu, aksi takdirde Kxd5 ve FC4 hamleleriyle taş kazanmak işten değil. e4 de cabası. Belki de ustalık farkı burada belli oluyor. Küçük bir nüans ama çok önemli bir nüans. Ama kesinlikle şans değil…

Ustalığın kendisini konuşturduğu bir başka oyun ise Betül ile Dragan arasında oynandı. Betül Cemre’nin satranç mevhumu olarak üst düzeyde satranç oynadığı açık bir gerçek. Bu ülkede, kadın satrancına hiç ama hiç bir şekilde ilgi göstermeyen ve bir kadın başkanı olan TSF’nin felaket yönetimini göz önüne alırsak, bu düzeyde satranç oynayan sporcumuzu ayakta alkışlamamız gerekiyor. Betül çok güzel satranç oynuyor ve hamlelerini seyretmek de büyük keyif veriyor. Betül’ü bu kadar övmemiz, karşısında oynayan ve satranç tarihimizin gelmiş geçmiş en iyi sporcusu olan Dragan’ı göz ardı ettiğimiz anlamına gelmesin. Bu oyunu çok merak ediyordum ben. Cumartesi çok yoğun olduğum için ancak parça parça izleyebildim. Betül beklediğim gibi mükemmel oynadı uzun süre. 50 hamle süresince ufak tefek ilginç hamleler dışında oldukça dengeli bir oyun izledik. Oyun sonu mu desek, yoksa oyun ortasının sonu mu ama 51.Ab5 hamlesiyle konumdaki zayıflıkların sorun yaratacağı ilk hata geldi Betül’den. Dragan bu hamleye karşı en güzel devam yolunu oynamadı diye düşünüyorum. 53….e4 yerine (Ad4 mümkün olacağı için) daha iyi bir hamle var olan üstünlüğü devam ettirebilirdi diye düşünüyorum. Ancak konum tekrar eşitimsi bir hale gelse de, Betül ileride kötü çıkan ve bunun görülmesi çok zor 55.Kd6 ?! hamlesiyle başlayan dizimde iyi oynamadı. 56….Ac5’ten sonra konum siyah için çok iyi duruma geldi. Dragan işleye işleye taş değişiminden sonra konumu kazandı. Mutlaka tekrar oynayarak izlemenizi öneriyorum bu konumları. Çok ilginç bir etüt gibi…

Ustalık farkının kendini konuşturduğu diğer bir maç da Erdoğdu – Atakişi maçı oldu. Baştan itibaren kanaviçe gibi işleyerek sürekli konumunu daha iyi hale getiren Mert, Önce Vezir 2 kale oyun ortasındaki ufak bir üstünlüğü (d6 zayıflığı ve d dikeyinin beyaz için açık olması) çok iyi değerlendirdi ve d6 üzerine baskı kurdu. Arından h piyonunu alınamaz şekilde önce h5 karesine sürdü sonra da h6 karesine yerleştirdi. Zaten Atakişi’nin oyunu kaybetmesine de h6 piyonu ve vezir ve kale değişiminden sonra Beyaz kalenin 7.yataydayken, h8’de kalan Şahı sürekli mat tehdidiyle taciz ederek piyonları toplaması neden oldu. Gerisi de iyi oyun sonu bilgisi ve ustalık isteyen bir teknik süreç oldu. İzlemesi oldukça zevkli olan bu oyunu da incelemenizi tavsiye ederim.

Görsel olarak baştan sona yine inisiyatif ve ustalık farkının yer aldığı oyunlardan birisi de Barış Esen – Gani Eren Ererdem oyunuydu. Gani çok yetenekli bir genç sporcumuz ama bu federasyon ile bu ülkede ileri gitmek zor. Şanssız bir kuşakta yer alıyor. Belki 3-4 yıl öncesinde ya da sonrasında olsaydı çok şey fark edebilirdi. Büyük usta baştan sona gıdım gıdım konumunu iyileştirerek, hem at fil farkı hem de piyon formasyonları gibi klasik temaları değerlendirerek oyunu yavaş ama rahatça kazanmasını bildi.

Bir diğer genç sporcumuz Bahadır Özen aslında çoktan IM olmalıydı. Bahadır’ın yeteneği ve satranç gelişimi 2012 yılına kadar bana hep üç silahşörleri anımsatıyor. Ama Bahadır, olağanüstü bir yeteneği olmasına  karşılık bunu istikrarlı (robust) sağlam bir şekilde tahtada gösteremiyor. İnanılmaz güzel oynadığı maçların yanında, bazen akla ziyan maçlar da çıkarıyor. Bahadır’ın kazanç durumda kazanamaması, sürekli istikrar gösterememesi bana geçmişteki çok büyük yeteneklerimizden bazılarını anımsatıyor. Ben bu delikanlının hala büyük usta olacağına inanmak istiyorum. Belki biraz geç ama mutlaka olmalı. İzlemek muhteşem bir zevk veriyor, çok yaratıcı ve bir o kadar da güçlü fikirlerle oynuyor. Bahadır, 8.Turda Büyük ustamız Kıvanç Haznedaroğlu ile karşılaştı. Kıvanç bu şampiyonada aslında şanssız maçlar oynadı ama istikrarlı bir gidiş gösterebilirdi. Kıvancın şampiyonaya hazırlandığı çok açık. Ama Haznedaroğlu – Özen maçı baştan sona bir bıçak sırtında yürüme gibi dikkatle oynanan bir maç oldu. İki taraf da çok temkinli ve kontrollü, taktik olanaklar vermeyen çok ince konumsal zayıflıklar olsa da risksiz bir oyun sergilediler. Zaman zaman, büyük ustanın daha iyi durumları yakaladığı oldu, ancak bunları kazanca çevirmek mümkün olamadı. Sonuç da beraberlik oldu. Şampiyonada ilk üç sporcu aşağı yukarı belli oldu diyebiliriz. Podyumda Ipatov, Solak ve Erdoğdu’nun yer alması çok açık görünüyor. Ama kim nerede olur hala belli değil.

ELO durumlarına baktığımızda, Ipatov’un akıllara durgunluk veren bir performansla 3094 oynadığını görüyoruz. Maşallah! Sasha bunun karşılığında 15 ELO kazanıyor. Dragan, bir puan kaybından dolayı 2551 performansta, ELO performansında %100 ile oynarken performans yüksek görünebiliyor. Ancak yarım puan kaybı bile performansın aşağı inmesine neden oluyor. Aradaki fark buradan kaynaklanıyor. Dragan buna karşılık sadece 1 ELO alabiliyor. Edoğdu 2475 ELO performansı ve +7 ELO, Kıvanç ise 2426 ELO performansı -2 ELO ile devam ediyor şampiyonaya. Şampiyonanın en çok sıçrayanı halihazırda Şiar Yaran, Şiar 8 maçta 4 puan almasına karşılık 73 ELO kazanmış durumda.

8.Turdan sonra Çapraz Tablo

8.Tur Oyunları